Korona Salgını – İşçi ile İşverenin Hak ve Yükümlülükleri 

11 Mart 2020 itibariyle ilk vakanın görüldüğü ve ne zaman sonuçlanacağı belli olmayan bir Korona ( Covid -19 ) salgını durumuna maruz kalmış durumdayız.

Salgınla mücadelenin en önemli sorunlarından birini toplu halde yapılan çalışmalar oluşturmaktadır. Biz de  İş Hukukunun iş barışını sağlama görevi eşliğinde çeşitli senaryoları derleyerek bir yazı hazırladık. Peşinen söylemekte fayda var, iş bu metin sadece kısa bilgiler içermekte ve hukuki temin vaat etmemektedir.  Bu nedenle de salgın döneminde meydana gelen iş ve iş hayatında yer alan diğer her sorunla ilgili avukat desteği almanızı şimdiden öneririz.

Sağlıklı günler dileriz. 

---

• İşçinin iş akdinin derhal feshi salgın nedeniyle mümkün müdür ?

İşverenler işçinin iş sözleşmesini kanuni önellere ve tazmin yükümlülüklerine uygun olarak her zaman feshedebilirler. Ancak salgın nedeniyle işverenler işçinin sözleşmesini tazminatsız olarak feshetme hakkına sahip değildir.

İş yerleri salgından direkt olarak etkileniyor ve ya iş yapamaz hale geliyorsa, “feshin son çare” olduğu gerçeği unutulmadan sözleşmeler geçerli nedenle feshedilebilmektedir. Bu durumda da işveren tarafından işçinin ihbar tazminatı, kıdem tazminatı ve diğer ücret alacakları ödenmelidir.

---

• İşyerinin tamamen kapatılması durumunda sözleşmeler feshedilebilmekte midir ?

İşyerinin salgında dolayı tamamen kapatılması durumunda, işçinin iş görmemesinde kusuru olmaması nedeniyle sözleşmesinin tazminatsız olarak feshedilmesi mümkün değildir.

İşyerinin 1 haftadan uzun süreli mecburen kapalı olması halinde, işçiye mevzuat 7 güne kadar yarım ücret işveren tarafından ödenir. Devam eden günler için kısa çalışma ödeneğinden faydalanma seçeneği mevcuttur. Kısa çalışma ödeneği talebi reddedilirse, işverence sözleşme zorlayıcı durum ( salgın ) sona erene kadar askıya alınabilir ve işçiye ücret ödenmez.  Bu durumda ücrete hak kazanamayan işçi İş Kanunu gereğince sözleşmesini haklı sebeple feshederek, kıdem tazminatı talep edebilir.

Herhangi bir zorlayıcı sebep olmamasına rağmen, iş yerinin kapatılması durumunda ise işçinin ücreti tam olarak ödenmelidir.

---

Kısa çalışma ödeneği :

Kısa çalışma ödeneğinden alınacak ücret, asgari ücretin brüt tutarının %150’sini geçmemek üzere işçinin son 12 ayda bordrolarda görünen ve kazandığı brüt ücretin %60’ıdır.

---

• İşçinin testi yurt dışından gelme, yurtdışından yakınının gelmesi, yurtdışından gelen biriyle temas etmesi ve benzeri sebeplerle karantinaya alınmış olması halinde işten çıkarılması mümkün müdür ?

Bu durumda ilk 1 haftaya kadar işçiye her gün için yarım günlük ücret tutarı işverence ödenmelidir. Bir haftayı aşan karantina gibi zorlayıcı sebebin devam etmesi durumunda işçiye kıdem tazminatı ve işçilik alacakları da ödenerek işten çıkarılması mümkün hale gelir.

İşçi bu süreçte raporu var ise normal prosedür işletilecek ve ücrete hak kazanacaktır, sözleşmesi feshedilemeyecektir. Ancak işçinin raporunun olmaması halinde ilk hafta için işçi yarım ücrete hak kazanacak  ve ayrıca birinci haftadan sonra işçinin sözleşmesi tazminat ödenerek feshedilebilecektir.

---

• İşçinin Korona ( Covid -19 ) testinin pozitif olması durumunda işten çıkarılması mümkün müdür ?

İşçinin hastalığının tedavi edilemez olduğu ve iş yerinde çalışmasının sakıncalı olduğu Sağlık Kurulu’nca rapor altına alındıysa işveren iş sözleşmesini tazminat ödemek koşuluyla derhal feshedebilir.

Ancak, işçinin testinin pozitif olmasına rağmen tedavi edilemez ve işyerinde çalışmasının sakıncalı olduğuna dair Sağlık Kurulu raporu yok ise işçinin sözleşmesinin feshedilebilmesi için ( iş yerinde çalışma süresine göre değişir. ) en az 8 hafta sürenin geçmesi gerekir. İşçiye bu halde de tazminat ödenmesi gereklidir. Bu süreler geçmeden sözleşmenin feshi halinde fesih geçersiz olacaktır.

---

• İşçinin salgın süresince rapor alma hakkı var mıdır ?

Salgın süresince her hangi bir şekilde rapor alan işçinin -rapor içeriğinin gerçek olduğunun aksi ispatlanmadığı müddetçe – sürekli ş göremezliği yukarıda belirtilen şekillerde en az 8 haftaya ulaşmamışsa iş akdinin feshi mümkün değildir.

Özellikle salgın döneminde iş yerinde koruyucu ve hijyenik önlemlerin alınmaması halinde işverence, işçinin sağlığını koruma yükümlülüğü ihlal edilmiş durumdadır. Böyle bir durumda tüm taleplere rağmen hijyen talepleri yerine getirilmemişse işçinin çalışmaktan kaçınma hakkı mevcuttur. İşçinin çalışmaktan kaçındığı dönem için ücret hakkı devam etmekte olup; hijyen koşulları sağlanmamakta ısrar ediliyorsa sözleşmesini tazminatlı olarak feshetme hakkı mevcuttur.

İş Kanununa buradan ulaşabilirsiniz. 

( İlgili Maddeler : İş Kanunu 17,18,21,25/3,25/1,40 ) 

Korona ( Covid -19 ) salgınının bir an önce bitmesi dileğiyle sağlıklı günler dileriz.